หนึ่งในข้อสงสัยของหลายคนที่ทำวิดีโอว่าสรุปแล้ว Subtitle จำเป็นมากน้อยแค่ไหน หรือในบางครั้งเราเห็นวิดีโอมี Subtitle เราก็อยากรู้ว่าสรุปแล้วหน้าที่จริง ๆ ของ Subtitle คืออะไร วันนี้เราจะมาพูดกันถึงเรื่อง Subtitle หรือคำบรรยายใต้วิดีโอ ถอดคำพูด ว่าจริง ๆ แล้วประโยชน์ของการใส่ Subtitle นั้นมีอะไรบ้าง จำเป็นแค่ไหน แล้วจะเลือกอย่างไรว่าใส่และไม่ใส่ หรือถ้าใส่แล้วจะทำยังไงให้มีประโยชน์กับวิดีโอของเรามากที่สุด
Function จริง ๆ ของ Subtitle
ถ้าพูดกันถึงในภาพยนต์ Subtitle นั้นประโยชน์ของมันคือช่วยให้คนดูสามารถเข้าใจเนื้อหาต่าง ๆ ของหนังได้หากหนังเรื่องนั้นเป็นภาษาต่างประเทศ ดังนั้นเราจะเห็นการทำ Subtitle เป็นภาษาที่ผู้ฟังจะเข้าใจได้ง่ายกว่า ถ้าเป็นหนังต่างชาติ เราก็จะเห็น Subtitle ภาษาไทย แต่ถ้าแปลไทยเป็นไทยก็มีเช่นกัน เช่นเรื่องกลิ่นกาสะลอง ต่อให้เป็นละครไทย แต่เนื่องจากตัวละครหลักมีการพูดภาษาพื้นเมือง ซึ่งบางคนอาจจะไม่เข้าใจจึงต้องมี Subtitle ขึ้นเอาไว้ หรือถ้าหนังไทยแต่มีตัวละครพูดภาษาอื่นก็จะขึ้น Subtitle เพื่อบอกว่าตัวละครนั้นพูดว่าอะไร
ประโยชน์ของ Subtitle อีกอย่างก็คือการทำหน้าที่เป็นเครื่องช่วยเข้าใจสำหรับคนที่ไม่ได้ยินเสียงหรือหูใช้งานไม่ได้ หรือแม้กระทั่งช่วยเราถอดความเวลาตัวละครพูดเร็ว ๆ
จะเห็นว่าประโยชน์ของ Subtitle นั้นหลากหลายมาก แต่นั่นเป็นในฐานะคนฟัง แล้วในมุมของคนทำคอนเทนต์ออนไลน์ Publisher, YouTuber หรือผู้ดูแลแฟจเพจต่าง ๆ Facebook Watch, IGTV ล่ะ การนำ Subtitle มาใช้นั้นจะมีประโยชน์ต่อเราอย่างไร
บทบาทของ Subtitle บน YouTube และ Facebook ที่ต่างกัน
เมื่อพูดถึงออนไลน์แล้ว เราต้องมาทำความเข้าใจธรรมชาติที่แตกต่างกันของวิดีโอบน YouTube และ Facebook ก่อน เมื่อก่อนตอนที่ Facebook ประกาศหันมาเป็น Platform วิดีโอจริงจัง หลายคนอาจจะสงสัยว่า เอ๊ะ Facebook กำลังจะเป็น YouTube หรือเปล่า แต่จริง ๆ แล้วเวลาผ่านไป เราก็ได้เห็นว่าสิ่งที่ Facebook เป็นนั้นต่างจาก YouTube อย่างชัดเจน โดยเฉพาะเรื่อง Intention to watch และ discoverbility คือ ความตั้งใจที่จะดู และ การค้นพบวิดีโอที่อยากดู
ความตั้งใจที่จะดูก็อย่างเช่น ปกติแล้ว YouTube จะแสดงเป็น Thumbnail หรือปกแล้วเราเลือกที่จะกดดูวิดีโอต่าง ๆ โดยเราต้องกดเข้าไปก่อนส่วน Facebook นั้นวิดีโอจะอยู่ในหน้าแรกเลย แถมมีระบบ autoplay ที่จะเล่นวิดีโออัตโนมัติ อธิบายง่าย ๆ ก็คือ แค่เลื่อนผ่านก็ถือว่าได้ดูคอนเทนต์ส่วนหนึ่งแล้ว
ส่วนเรื่องการค้นพบวิดีโอที่อยากดูก็คือ ปกติ YouTube จะเน้นเรื่องการ Search และการแนะนำจากวิดีโอที่เราเคยดู แต่บน Facebook นั้นคอนเทนต์วิดีโอของเราจะอยู่ปะปนกับคอนเทนต์อื่น ๆ และเน้นเรื่องการแนะนำวิดีโอเป็นหลัก (ดังนั้นเราอาจจะไม่ได้ทำพฤติกรรมเช่น การ Search หาวิดีโอสอน หรือ How-to บน Facebook เท่าไหร่) แถมคนเล่น Facebook นั้นว่างแค่ไม่กี่วิก็หยิบ Feed ขึ้นมาไถแล้ว แต่ YouTube นั้น ต้องอาศัยเวลาในการดูพอสมควรเลย
ด้วยสิ่งนี้นี่เองทำให้วิดีโอบน Facebook และ YouTube มีธรรมชาติของ Subtitle ที่แตกต่างกัน ยกกรณีสำคัญ ๆ มาก็เช่น
- Subtitle ของ Facebook ช่วยให้เรารู้ว่าคนที่กำลังพูดอยู่พูดอะไร เพราะ autoplay บน Facebook จะไม่มีเสียง บางทีเราก็ดูวิดีโอจนจบคลิปทั้ง ๆ ที่ไม่ได้เปิดเสียง อาจจะเพราะว่าอยู่ในที่ที่คนเยอะด้วย เช่นรถไฟฟ้า, ประชุมอยู่ (ตรงนี้ไปตอบโจทย์ด้านบนโดยตรง)
- Subtitle ของ YouTube ช่วยเหมือนกับหน้าที่ของมันตามที่ควรจะเป็น เช่นการช่วยให้เข้าใจภาษาอื่น ๆ, ช่วยให้ฟังคนพูดทัน
เทคนิคการใช้ Subtitle ให้เป็นประโยชน์กับวิดีโอเรา
แต่ก็ยังมีเทคนิคการใช้ Subtitle อีกหลาย ๆ อย่างที่เราอาจจะนึกไม่ถึงเช่น
- คลิปแนว Vlog ที่มีพูดหลาย ๆ คน ช่วยให้คนจำตัวละครได้ ด้วยการใส่ ชื่อคนพูดเข้าไปใน Subtitle ด้วย (หลายคนอาจจะคิดว่าเพราะจะได้รู้ว่าใครพูดอยู่ แต่ผู้เขียนเคยตัดคลิป Vlog แล้วพบว่าการใส่ชื่อคนใน Subtitle Vlog ทำให้คนจำชื่อของคนได้จริง ๆ)
- ป้องกันการฟังผิด บางทีเราพูดไม่ชัด การใส่ Subtitle จะช่วยให้เราสามารถทำให้คนฟังเข้าใจสิ่งที่เราต้องการจะสื่อได้
- ช่วยให้คนตั้งใจมากขึ้น ลองสังเกตว่าเวลาเราดูคลิปที่มี Subtitle ตาของเราจะจ่ออยู่ที่ Subtitle ก่อนแล้วค่อยมองบริเวณโดยรอบ ดังนั้น การใส่ Subtitle ในวิดีโอนั้นมีโอกาสช่วยให้เราสามารถชักชวนคนดูให้ดูวิดีโอได้นาน ๆ และตั้งใจดูด้วย
- บอกว่าเสียงพูดนั้นมีความหมาย บางทีเราอาจะบ่น ๆ หรือพูดเบา ๆ แต่ Subtitle ก็จะช่วยให้เสียงนั้นดังขึ้นมาโดยไม่ทำลาย context อื่น ๆ ด้วย
นอกจากนี้ยังมีประโยชน์อีกหลาย ๆ อย่างที่เกิดจากการลองผิดลองถูกในการทำคอนเทนต์
ถ้าจะถามว่าสรุปแล้วควรจะใส่ Subtitle ในวิดีโอดีไหม ตรงนี้เราตอบไม่ได้ แต่ถ้าจะถามว่า Subtitle มีประโยชน์อย่างไรบ้าง เราก็ได้เล่าให้ฟังไปแล้ว ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับว่าเราต้องการให้วิดีโอของเราเป็นอย่างไร มีธรรมชาติการดูแบบไหน กลุ่มคนดูเป็นใคร แล้วก็มาพิจารณาเอาว่าการเสียเวลาทำ Subtitle นั้นจะคุ้มค่ากับสิ่งที่เราได้รับมาหรือเปล่า
เรียบเรียงโดย ทีมงาน Rainmaker
