ใครจะไปเชื่อว่า แพลตฟอร์มคลิป ‘สั้น’ อย่าง TikTok จะทำให้คนอยากอ่านหนังสือ ‘ยาว ๆ’ ได้ #BookTok จึงนับเป็น ปรากฎการณ์ของโลกวรรณกรรมในยุคดิจิทัล เมื่อครีเอเตอร์จำนวนมากลุกขึ้นมาทำคอนเทนต์อ่านหนังสือคืนชีพอุตสาหกรรมสิ่งพิมพ์ เรื่องราวนี้มีที่มาอย่างไร วิธีการเป็น BookToK ต้องทำยังไง วันนี้ทาง RAiNMaker จะมาสรุปให้ฟังกัน!
BookTok คืออะไร
BookTok คือหนึ่งใน #hashtag ยอดนิยมบนแพลตฟอร์ม TikTok โดยมีจุดเริ่มต้นจากคุณ Cait Jacobs บล็อกเกอร์สาวที่ใช้เวลาช่วงกักตัวจากโรคระบาด ผันตัวมาเปิดแอคเคาท์ TikTok ในชื่อ @caitbooks และเริ่มลงคลิปสั้นแนวหนังสือ จนกลายเป็นเทรนด์ฮิต และเกิดครีเอเตอร์จากทั่วโลกหยิบหนังสือมาทำคลิปสั้น และนำเสนอในหลายแง่มุม
ผ่านการเล่าฉากที่ตนเองชื่นชอบ อวดโฉมหน้าปกหนังสือที่สวยงาม ถ่ายรีแอ็กชันตอนอ่านหนังสือ การแสดงสวมบทบาทเป็นตัวละครในนิยาย หรือการแนะนำหนังสือที่ทำให้ตลก ร้องไห้ และตกหลุมรัก จนเกิดเป็นชุมชนออนไลน์ให้เหล่าหนอนหนังสือได้รวมตัวและแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกัน โดยหนังสือยอดนิยมของ BookTok มักจะเป็นนวนิยายโรแมนติก โลกแฟนตาซี และวรรณกรรมวัยรุ่น
BooKToK ดีอย่างไร
ปัจจุบัน #BookToK มียอดผู้ชมสูงถึง 103,000 ล้านวิว กลายเป็นโอกาสให้คนที่ชื่นชอบการอ่านหนังสือจากทั่วโลกสามารถกลายเป็นครีเอเตอร์ที่มีชื่อเสียง และสร้างรายได้จากการอ่านหนังสือ อาทิ การรับงานรีวิวหนังสือ หรือเชิญชวนให้คนกดซื้อหนังสือแลกกับค่าคอมมิชชัน เป็นต้น
ในขณะเดียวกัน ทางฝั่งของเหล่านักเขียนหรือผู้จัดจำหน่ายหนังสือทั้งรายใหญ่และรายย่อยก็สามารถทำยอดขายได้มากขึ้น ซึ่งมีที่มาจากกระแสแนะนำหนังสือใน #BookTok จนให้คนเกิดความรู้สึกอยากตามหาซื้อหนังสือมาอ่าน อย่างในบูธงานหนังสือของ Asia Books ที่เคยจัดแยกประเภทหนังสือ BookTok ไว้เฉพาะสำหรับคนที่ต้องการล่าซื้อหนังสือที่เป็นไวรัลบน BookTok
โดยตามรายงานของ NPD BookScan ได้เปิดเผยว่า ในปี 2021 หนังสือพิมพ์เล่มได้สร้างยอดขายแตะ 825 ล้านเหรียญสหรัฐ ซึ่งมากที่สุดเป็นประวัติการณ์นับตั้งแต่เก็บข้อมูลมาตั้งแต่ปี 2004 เช่นเดียวกันกับหนังสือแนววรรณกรรมเยาวชนที่มียอดขายโตสูงขึ้น 729% ตลอดช่วงเดือนกรกฎาคม 2019 ถึงเดือนมิถุนายน 2022 รวมไปถึงหนังสือเก่า ๆ หลายเล่มที่กลับมาเป็นกระแสได้อีกครั้งจากการถูกพูดถึงใน #BooKToK นี้
#BookToK บูมที่ไหน
#BooKToK ดังและเป็นกระแสอย่างมากในต่างประเทศ โดยเฉพาะในฝั่งของสหรัฐอเมริกาและสหราชอาณาจักร ทาง TikTok ได้จับมือร่วมกับสำนักพิมพ์ชื่อดังอย่าง Penguin Random House สนับสนุนสังคม BooKTok ด้วยการสร้างฟีเจอร์ใหม่ให้ผู้ใช้งานสามารถใช้งานปุ่ม “เพิ่มลิงก์” และค้นหาหนังสือมาแปะไว้บนหน้าของวิดีโอ เพื่อให้ผู้เข้าชมสามารถกดไปที่ลิงก์เพื่อไปสู่หน้าต่างใหม่และดูรายละเอียดของหนังสือ
นอกจากนี้ TikTok ในสหราชอาณาจักร ยังเผยว่า BookTok คือหนึ่งชุมชนที่มีการใช้งานมากที่สุด พร้อมกับสร้างฟีเจอร์ใหม่ชื่อ TikTok Book Club เพื่อเป็นพื้นที่ของชุมชนคนรักการอ่านบน TikTok ให้ผู้ใช้งานได้มาร่วมอ่าน วิพากย์วิจารณ์หนังสือใหม่ในแต่ละเดือนของ #BookClub hub
ถึงแม้ #BookTok จะไม่ได้โด่งดังมากในไทย แต่ในอีกมุมหนึ่ง ก็ถือเป็นข้อดีที่ทำให้คอนเทนต์แนวนี้มีความสดใหม่และเป็นช่องว่างสำหรับครีเอเตอร์ในไทย นี่จึงอาจเป็นโอกาสที่ดีสำหรับคนที่เป็นนักอ่านและต้องการแบ่งปันเรื่องราวของหนังสือให้ทุกคนได้สนุกร่วมกัน
ตัวอย่างครีเอเตอร์ BookToK
ในช่วงเวลาเพียง 1-2 ปี ได้มีครีเอเตอร์นักอ่านจำนวนมากเกิดขึ้น และนำประเด็นของหนังสือในหลายมุมมานำเสนออย่างสร้างสรรค์และชวนติดตาม อย่างเช่น ผู้ใช้ TikTok นามว่า @aymansbooks ที่เป็นหนึ่งในแอคเคานท์แนวหนังสือที่ทรงอิทธิพลที่สุดบน TikTok ด้วยผู้ติดตามกว่า 9 แสนคน เธอมีวิธีการทำคลิปที่ชวนตลก ขำขัน สามารถนำประเด็นหนังสือมานำเสนอได้หลายแนว ทั้งประสบการณ์เลือกซื้อหนังสือ รีแอ็กชันต่อเหตุการณ์ในหนังสือ หรือการถ่ายทอดมุมมองต่อหนังสือที่ได้อ่าน
หรือ @thebooksisloved หญิงสาวจากแคลิฟอร์เนียที่ใช้ความชื่นชอบในการอ่าน เปลี่ยนเป็นคอนเทนต์แนะนำหนังสือ และประสบการณ์ที่เธอได้รับการอีบุ๊กที่อ่าน และ @ezeekat ครีเอเตอร์ที่นำหนังสือมาใช้เป็นวัตถุดิบในการสร้างคอนเทนต์ เช่น แนะนำไฮไลท์ขีดหนังสือ การตั้งเป้าหมายอ่านหนังสือ เป็นต้น ซึ่งสามารถสร้างผู้ติดตามได้มากกว่า 500K คน
วิธีเริ่มต้นเป็น BookTok
การเป็น BookTok ก็เหมือนกับการทำคอนเทนต์แนวอื่น ๆ ซึ่งต้องมีการเตรียมตัวที่ดี มีความคิดสร้างสรรค์ รวมถึงรู้จักสิ่งที่ตัวเองจะสื่อสารให้กับผู้รับชม โดยเราสามารถสรุปข้อแนะนำของการเริ่มต้นเป็น BookTok ใน 4 ขั้นตอน ดังนี้
- ตั้งเป้าหมาย – ขั้นเริ่มต้นคือการตอบคำถามตัวเองให้ชัด ว่าคาดหวังอะไรจากการทำ BookTok หากต้องการทำเพื่อเป็นงานอดิเรก สนองความสนุกของตนเอง คุณก็อาจจะไม่ต้องทุ่มเทเวลา หรือเงินในการทำคอนเทนต์มากนัก แต่หากคาดหวังให้ตนเองประสบความสำเร็จ หรือได้หารายได้จากเส้นทางของ BookTok คุณต้องเริ่มวางแผนการทำคอนเทนต์อย่างจริงจัง เพื่อสร้างเอกลักษณ์และจุดเด่นที่แตกต่างคนอื่น ๆ
- หาหนังสือแนวที่ชอบ – คุณจะเป็น BookTok ไม่ได้เลย หากไม่ชื่นชอบการอ่านหนังสือ ซึ่งทั่วไปแล้วคลิปสั้นที่โด่งดังใน BookTok มักจะมาจากหนังสือแนววรรณกรรม ที่มีเรื่องราวดราม่า หวานซึ้ง และน่าตื่นเต้น แต่ทั้งนี้ หนังสือแนวอื่น ๆ ก็สามารถนำมาพูดถึงได้ หากคุณรู้สึกว่าหนังสือเล่มนั้นมีความสนุกและต้องการนำแบ่งปันให้ทุกคนรู้จัก การเริ่มต้นจากแนวหนังสือที่คุณชอบอาจจะเป็นทางเลือกที่ดี เพราะคุณจะมีความเข้าใจ และสามารถถ่ายทอดมันออกมาในคอนเทนต์หลาย ๆ แนวได้ดีกว่าใคร รักการอ่าน ก็เป็นครีเอเตอร์ได้
- เตรียมอุปกรณ์ถ่ายทำ – ข้อดีของคอนเทนต์แนวนี้ คือคุณไม่จำเป็นต้องออกจากบ้านไปเก็บภาพที่อื่นไกล แต่สามารถถ่ายได้จากมุมหนังสือในบ้าน หรือถ่ายตัวของคุณที่กำลังอินกับหนังสือสักเล่ม สิ่งที่จำเป็นจริง ๆ ในการทำคอนเทนต์แนวนี้จึงมีเพียงกล้องสมาร์ตโฟน และหนังสือ แต่ทั้งนี้ หากคุณต้องการให้คลิปออกมาสวยงาม ก็สามารถใช้การจัดแสง หรือจัดมุมสวย ๆ ในบ้าน ให้ตัวคุณและหนังสือออกมาโดดเด่นและต่างจากช่องอื่น ๆ ก็ได้
- ใช้ความคิดสร้างสรรค์ – ถึงแม้คอนเทนต์ในแนวนี้จะมีเนื้อหาวนเวียนกับหนังสือ แต่คุณสามารถใช้ไอเดียต่อยอดการนำเสนอได้หลากหลายแนว ทั้งการเจาะลึกตัวละครในนิยาย ลองเล่นสวมบทบาทเป็นพระเอก หรือแบ่งปันคำคมเท่ ๆ ในหนังสือ นอกจากนี้ ยังสามารถใช้เอฟเฟกต์ใน TikTok ร่วมกับการตัดต่อเพลง จังหวะภาพ การใส่ข้อความประกอบ ก็สามารถช่วยให้เกิดความเพลิดเพลินในการรับชมและทำให้คนกดติดตามช่องได้
อ้างอิง : preply, basmo, publishingperspectives
