ณ ตอนนี้ โมเดลการหารายได้ของสื่อจำนวนมาก โดนเฉพาะสื่อที่เป็น Premium Publisher หรือข่าวที่เป็น Premium Content นั้นหลาย Publisher ใช้วิธีการ ทำ Subscription คือการสมัครรับข่าวสารแล้วจ่ายเงินเพื่ออ่าน หรืออีกอย่างก็คือ Paywall ซึ่งก็คือการให้จ่ายเงินเพื่ออ่านบางข่าวหรือบทความที่เป็นแบบพิเศษเหนือกว่าข่าวอื่น ๆ ที่ให้อ่านได้ฟรี เราเรียกวิธีการหารายได้แบบนี้ว่า Reader Payment ซึ่งแตกต่างจากที่ Publisher จะต้องพึ่งเงินจาก Agency โฆษณา แต่โมเดลธุรกิจแบบนี้ ลดจำนวนผู้เล่นให้เหลือแค่ตัว Publisher กับ User เอง
นับตั้งแต่ที่มีการทำนายว่า Reader Payment จะเป็นหนึ่งในทางออกของธุรกิจสื่อ เราก็ได้เห็นหลาย ๆ Publisher หันมาให้คามสำคัญกับ Reader Payment มากขึ้น ยกตัวอย่างข่าวต่าง ๆ ที่เราเคยมานำเสนอ เช่น กลยุทธ์การทำ User Payment ของ The Telegraph หวังสมาชิก 10 ล้านคน หรือ เว็บข่าวฝรั่งเศส ปรับ Design ยังไงให้กระตุ้นคนสมัครเสียเงินอ่านถึง 20%
ในขณะเดียวกันช่วงนี้ก็มีข่าวว่า ในวันที่ 25 กุมภาพันธ์นี้ Apple จะจัดงานเปิดตัว Product ตัวใหม่ ก็คือ Apple News ที่สามารถให้ผู้อ่านสามารถเข้ามาสมัครรับข้อมูลกับ Publisher ที้ตัวเองชื่นชอบได้ โดยข่าวรายงานมาว่า Apple นั้นได้เริ่มไปดีลกับ Publisher ยักษ์ใหญ่หลายรายไว้แล้ว จากรายงานของ Buzzfeed
สิ่งนี้นำมาซึ่งคำถามหลาย ๆ อย่างว่า Apple News Subscription นั้น มีความสำคัญอย่างไร และจะเวิร์คไหม และอะไรคือเหตุผลที่ Apple หันมาทำ Subscription สำหรับอ่านข่าวโดยเฉพาะ
เพราะ Social Network ไม่ใช่ที่อ่านข่าว
เมื่อไม่นานมานี้ Facebook เคยออกมาบอกเองว่า ไม่อยากให้สื่อมองว่า Facebook คือทางรอดในยุค Media Disruption ของสื่อ และด้วยปัญหาหลาย ๆ อย่างเช่น Fake News และอัลกอริทึมที่ทำให้เกิด Echo Chamber ทำให้เกิดคำถามขึ้นว่า News หรือข่าวสารนั้น ควรจะเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของ Social Network จริง ๆ หรือเปล่า ซึ่งถ้าย้อนกลับไปดูตั้งแต่แรก Facebook เองก็ไม่ได้ออกแบบมาสำหรับลงข่าวหรือ Publisher แต่ออกแบบมาสำหรับกลุ่มเพื่อน
ทำให้ในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมา เราได้เห็นปรากฎการณ์หลาย ๆ อย่างเช่น บรรดาบริษัทไอทียักษ์ใหญ่ได้เปิดตัว Platform ข่าวเป็นของตัวเอง เช่น Apple News หรือ Google News และเราก็ได้เริ่มเห็นในไทยมี LINE Today หรือแอพ Blockdit เราจะเริ่มเห็นว่าแอพสำหรับอ่านข่าว บทความ หรือติดตามข่าวสารนั้นแยกออกมาจากตัว Social Media เองอย่างชัดเจน ซึ่งจะแก้ปัญหาหลาย ๆ อย่างเช่น การ Bias โดยไม่ได้ตั้งใจของอัลกอริทึม หรือ Echo Chamber ที้ทำให้เราได้เห็นเฉพาะสิ่งที่เราอยากเห็นเท่านั้น
Apple คาดหวังอะไร และอะไรที่เป็นปัญหาอยู่ตอนนี้
ถ้าจะให้ลองวิเคราะห์ เรามองว่า Apple นั้นกำลังเริ่มเห็นอนาคตของวงการ Media และ Journalism ในยุคที่ Social Media อาจจะไม่ได้ตอบโจทย์ของการเขียนข่าวหรือบทความ และปัญหาหลาย ๆ อย่างที่กำลังเกิดกับ Online Journalism ตอนนี้ ซึ่งการที่ Apple หันมาปรับ Apple News ให้เป็น Platform ในการทำ Reader Payment ก็มีเหตุผลหลาย ๆ อย่าง
- ณ ปัจจุบัน เรายังไม่มีมาตรฐานกลางในการสมัครรับข้อมูล และแม้ว่า แต่ละ Publisher จะสามารถเปิดให้ผู้อ่านสามารถอ่านข่าวได้ในเว็บของตัวเองนั้น แต่บางคนก็อาจจะลืมว่าตัวเองสมัครสมาชิกเว็บอะไรไว้และต้องสลับไปมาระหว่างเว็บไซต์
- Apple เองนั้น เคยทำอะไรคล้าย ๆ กับ และเป็นมาตรฐานของการ Subscription ก่อนหน้านี้คือ Apple Newsstand (ที่ถูกแทนที่ในภายหลัง) โดยถ้ายังจำกันได้ ตอนนั้น Apple เปิดตัว iPad ให้เป็นนิตยสารออนไลน์ที่เราสามารถสมัครรับข้อมูลจาก Publisher ได้
- Google เอง ก็มี Platform ในแนว ๆ เดียวกันเพื่อมาแก้ปัญหานี้ โดยเราสามารถสมัครรับข้อมูลกับ Publisher ได้ผ่านทาง Google News ในบริการที่ชื่อว่า Subscribe with Google ดังนั้นไม่แปลกใจที่ Apple อาจจะกำลังทำสิ่งเดียวกัน
แม้ว่าข่าวที่ออกมาจะเป็นเพียงแค่ข่าววลือ แต่สิ่งที่ปรากฎให้เห็นได้ชัดแล้วก็คือ Reader Payment นั้นเป็น Trend ที่มาแรงจริง ๆ และอีกอย่างก็คือ Social Network นั้นอาจจะไม่เหมาะสำหรับ Publisher และตัวผู้อ่านเองในแง่ของการติดตามข่าวสาร ซึ่งสิ่งที่ปรากฎออกมาก็คือปัญหาต่าง ๆ มากมายเช่น Hate Speech และ Fake News ซึ่งเกิดจากการที่ Social Network นั้นถูกปรับแต่งด้วยอัลกอริทึมที่อาจทำให้เกิด Echo Chamber ขึ้นได้
เป็นอีกหนึ่งปรากฎการณ์ที่น่าจับตามองว่าถ้าหากยักษ์ใหญ่แห่งวงการไอที หันมาเปิดฟีเจอร์แอพอ่านข่าวของตัวเองให้สามารถสร้างรายได้ให้กับ Publisher ได้โดยตรงนั้นจะดีแค่ไหน
เรียบเรียงโดย ทีมงาน Rainmaker
